Marsz żywych

Od 1988 r. zainicjowany program edukacyjny, który zrzesza młodzież z 50 krajów wokół Holokaustu. Każdego roku w kwietniu rozpoczyna się dwutygodniowy marsz żywych. Młodzi ludzie z różnych krajów przyjeżdżają do Polski, aby poznawać prawdę o martyrologii narodu żydowskiego w czasie II wojny światowej. W dniu Pamięci o Holokauście młodzież wraz z ocalałymi z Holokaustu w milczeniu idą w marszu milczenia z Auschwitz do Birkenau. Pod pomnikiem ofiar obozu Tam w symbolicznym geście zostawiają na torach, którymi przywożono transporty Żydów pamiątkowe wpisy dla bliskich- ofiar Holokaustu    Odwiedzają także inne miejsca związane z Holokaustem takie jak: Treblinka, Majdanek. Poznają także historię Żydów w Polsce, spotykają się z rówieśnikami i polskimi sprawiedliwymi wśród narodów świata.

Nazwa marsz żywych to kontrast do marszów śmierci odbywających się pod koniec II wojny światowej. Podczas likwidacji obozów pracy przymusowej naziści pędzili w marszach śmierci tysiące wycieńczonych więźniów. W czasie ciągłych marszów więźniowie, którzy nie mogli nadążyć za kolumną byli zabijani przez grupy esesmanów. Marsz żywych ma podkreślać istnienie narodu żydowskiego mimo wszelkich prób unicestwienia go przez nazistów.

W 2021 r. w czasie pandemii marsz żywych odbywa się online.

Dzieje Kędzierzyna- Koźla

Marsz śmierci

Filia niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz- Birkenau znajdowała się w lesie między Blachownią a Sławięcicami. Były obóz nosił nazwę Arbeitslager Blechhammer, co oznaczało Blachownię. Do dziś pozostałościami po obozie są charakterystyczne obozowe wieżyczki i krematorium. Obóz zajmował obszar o wymiarach 230 x 290 metrów. W krematorium, które wybudowano w południowo- wschodniej stronie obozu spalono zwłoki ok. 1500 zmarłych więźniów. Arbeitslager Blechhammer składał się z czterech części przeznaczonych dla Żydów z Europy, kobiet żydowskich, innych narodowości także Polaków i części wyznaczonej dla załogi SS.

W lipcu 1944 r. rozpoczęły się amerykańskie bombardowania zakładów chemicznych w Kędzierzynie-Koźlu, więźniowie przystąpili do budowy schronów przeciwlotniczych. W obozie zamordowano co najmniej 248 więźniów (osobną liczbę ofiar obozu stanowią wycieńczeni z pracy, chorób i głodu). Na przełomie 1944 i 1945 roku  zdecydowano o ewakuacji obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau i wszystkich jego filii w rejonie Górnego Śląska. Strażnicy SS, aby przyspieszyć ewakuację obozu stosowali terror wobec wycieńczonych więźniów.  W warunkach zimy, zawiei śnieżnych i bardzo silnego mrozu, więźniowie pozbawieni żywności, odpowiedniej odzieży, często poruszający się boso zamarzali podczas morderczego marszu śmierci. Słabych i wycieńczonych zabijały i dobijały nadzorujące kolumnę więźniów komanda egzekucyjne. Marsz śmierci odbywał się w kierunku zachodnim m.in. Gross Rosen.

Do obozu Blechhammer na terenie Kędzierzyna Koźla każdego roku przyjeżdżają młodzi ludzie z Izraela, aby poznać miejsca związane z martyrologią narodu żydowskiego.